Nobel Ödüllü Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu, Türkiye Ekonomisi ve Geleceği Hakkında Değerlendirmelerde Bulundu
Şahinler Holding Başkanı Kemal Şahin’in Kitap Lansmanında Yapılan Sunumda, Türkiye ve Küresel Ekonomik Akımlar üzerine Tartışma
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Nobel Ödüllü Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu, Şahinler Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Şahin’in "Sıfırdan Zirveye" kitabının lansmanında düzenlenen etkinlikte "21. Yüzyılın Fırsatları ve Zorlukları" başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Acemoğlu sunumunda, yapay zeka, yaşlanan nüfus, iklim değişikliği ve küresel değişimlerin dünya ve Türkiye üzerinde önemli etkiler yaratacağını belirtti.
Gazetecilerin Türkiye ekonomisi ve mevcut politikalar hakkındaki sorularına yanıt veren Acemoğlu, enflasyon ve asgari ücret konularına değindi.
"Bir dezenflasyon programı olması gerekirdi. Hızlı bir programda ücretler daha da düşebilir, ücretli kesim çok olumsuz etkilenecektir, yavaş bir programla enflasyonun tek haneli rakamlara inmesi 8-10 yıl sürebilir. Tüketimi azaltmadan enflasyonu düşürmek mümkün değil. Enflasyon bir sorun ve yalnız bununla uğraşılmamalı, aynı zamanda kurumsal iyileştirmeler de hayati önem taşımaktadır." dedi.
Asgari ücretin etkileri hakkında ise, "Türkiye’de asgari ücret neredeyse yüzde 50’lik bir etkileşim yaratıyor. Yüksek asgari ücret, vatandaşı fakirliğin içinde bırakabilir ve refahı destekleyemez. Verimlilik artırılmalı ki ücretler de aynen artış göstersin. Ücretler artmazsa sağlıklı bir ekonomik büyümeyi yakalama şansımız olmayacak" şeklinde görüş bildirdi.
Acemoğlu, enflasyon sorununu "verimlilik artışının olmaması" ile açıkladı. "Yüksek enflasyon bir semptom. Çünkü verimlilik artmadığı zaman enflasyona yol açacak yatırımlarla ekonomiyi hızlandırmaya çalışıyoruz, ancak bu sonuç vermiyor. Asgari ücreti artırma yoluna giderek, verimliliği ve ücretleri aynı anda artıramayız. Enflasyonun kısa vadede tek haneli rakamlara düşmesi mümkün değil. Tüketimi azaltmadan enflasyonu azaltmaya çalışıyoruz. Türkiye’nin kurumlarını geliştirmesi, bakanlıkların yetkin biçimde yönetilmesi, bütçe problemliler, yolsuzluk sorunlarına ve hukuki sorunlara çözüm bulması şart. Bunları iyileştirerek verimliliği daha iyi düzeyde tutacak ve teknoloji kullanımına artış yaşayacağız." diye ekledi. Kurumsal iyileştirmeler, yolsuzluk ve hukukun üstünlüğünün temin edilmesinin önemini vurgulayan Acemoğlu, "Türkiye, gençlere daha çok fırsatlar sunduğu, özgürlükleri genişleten ve ufuklarını açan bir sistem yaratması gereklidir ki parlak insanlar ülkede kalabilsin." ifadelerini kullandı.
Türkiye Risk Altında mı?
Acemoğlu, Türkiye’nin şu an değişime hazır olmadığını, kısıtlı ve istikrarsız bir büyüme yaşadığını ve "belki de her 100 yılda bir görülebilecek kadar karmaşık bir ortam" içerisinde bulunduklarını belirtti. "Türkiye, Ukrayna’ya ve Ortadoğu’ya çok yakın" dedi. Açıklamaya eklediği risk unsurlarına dikkat çeken Acemoğlu şunları ekledi: "Tayvan ile beraber, dünya üç riskli bölgenin ikisine yakın konumda."
Ortadoğu ve Suriye’nin Geleceği ile Türkiye’nin Bağlantısı
Profesör Acemoğlu, "Ortadoğu’dan başlayarak bir barış süreci geleceğini tahmin ediyorum. Suriye’de yeni bir pencere mi açılacak, yoksa kaos mu olacak? Emin değilim. Esad rejimi çok ağır bir rejimdi. Türkiye, bölgede güçlü bir rol oynuyor. Şu anda Türkiye’ye yakın gruplar güç kazanıyor ve Türkiye’deki milyonlarca Suriyeli’nin geri dönüş olasılığı var. Ancak bunun kolay olmayacağını düşünüyorum" dedi.
21. Yüzyılda İnsan Kaynağının Önemi
Acemoğlu, sunumunda yapay zeka, yaşlanan nüfus, iklim değişikliği ve küresel değişimlerin dünyayı ve Türkiye’yi etkileyecek ana akımlar olduğunu hatırlattı. Bu fırsatların etkin kullanılabilmesi için en önemli kaynağın insan kaynakları olduğunu vurgulayan Acemoğlu, "Türkiye insan kaynağına ciddi yatırım yapmalı ve teknolojiyi doğru kullanmalı." diye konuştu.
Yapay Zeka Yatırımları ve Otomasyonun Etkileri
Yapay zekaya yapılan yatırımların 1 trilyon doları aştığını belirten Acemoğlu, bu gelişmenin, yapay zeka alanında çalışan herkesin beklemediği hızda geliştiğini ifade etti. Acemoğlu, otomasyonun geçmişte olduğu gibi, insanların yerine yapay zekanın konulmaması gerektiğini belirtti. Endüstriyel devrimlerle birlikte otomasyonun devreye girmesiyle üretkenliğin arttığını fakat ücret düşüklüğüne ve işsizliğe yol açtığını vurguladı. ABD örneklerini kullanarak daha da detaya giden Acemoğlu, 1980’den bu yana farklı demografik grupların reel ücretlerinde yaşanan eşitsizliğin artışının % 60-70’inin otomasyon ile açıklanabileceğini vurguladı.
Dijital teknolojilerin otomasyon için kullanılmasının, paylaşılan büyüme sistemini bozduğunu ve büyük kesimin fayda göremediği bir sistem oluşturduğunu ifade etti.
Şahinler Holding’in Yatırımları
Şahinler Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Şahin, şirketinin yeni yatırımları hakkında bilgi verdi. Şahin, Elazığ ve Mısır’da tekstil fabrikaları, Kapadokya’da yeni bir otel ve ambalaj sektöründe yeni bir fabrika yatırımı, Mısır’daki yatırımların ikiye katlanması gibi konu başlıklarını aktardı.
Asgari Ücretek Konusundaki Görüşler ve Ekonomik Gelişmelere Değerlendirme
Şahin, Türkiye’deki asgari ücret zamları hakkında "teşvik verilerek yüksek zam yapılması doğru" diye görüş bildirdi. İhracat yapan firmaların da sıkılmaması gerektiğini; enflasyonu kışkırtmayacak projeler geliştirilmesi gerektiğini vurguladı. İşten çıkarmalar ve ekonomik gelişmeler konusundaki görüşlerini paylaştı.
