İran’da Enerji Krizi: Kış Soğukları, Kesintiler ve Ekonomik Zararlar
İran, ekonomik yaptırımlar nedeniyle enerji altyapısına yeterince yatırım yapamayınca, özellikle kış aylarında elektrik kesintileriyle karşı karşıya kalıyor. Artan enerji talebiyle mevcut altyapının yetersizliği, elektrik ve doğalgaz kesintilerini kaçınılmaz hale getiriyor.
Vatandaşlara "Kombileri 2 Derece Düşürün" Çağrısı
Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ülkedeki enerji sorununa çözüm bulmak için vatandaşlara seslenerek, kombilerini 2 derece daha düşük ısıtmalarını istedi. Enerji Bakanı Abbas Aliabadi de benzer şekilde, yakıt tüketiminin azaltılması çağrısında bulundu. Aliabadi, bazı enerji santrallerinde arıza olduğunu ve halkın yakıt tüketimini düşürmesinin bu sorunların çözümü için önemli olduğunu belirtti. "Kombileri 2 derece düşürün" çağrısı, vatandaşların enerji tasarrufuna yönelik birinci adım olarak değerlendiriliyor.
Eğitim ve Sanayi Etkilendi
Enerji sorunları nedeniyle Aralık ayında Erdebil, Tahran, Batı Azerbaycan, Simnan, Gülistan, Kuzey Horasan, Rezevi Horasan, Mazenderan, Zencan, Kürdistan ve Kirmanşah gibi illerde eğitim kademelerinde eğitime ara verildi. İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cafer Kaimpenah, 17 Aralık’ta yaptığı açıklamada, doğalgaz yetersizliği nedeniyle bazı sanayi bölgelerindeki fabrikaların ve atölyelerin faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldığını duyurdu.
Doğalgaz İhtiyacı ve Üretimi Arasındaki Fark
Kaimpenah, ülkenin doğalgaz ihtiyacının 945 milyon metreküp olmasına rağmen, üretilen miktarın yalnızca yaklaşık 840 milyon metreküp olduğunu açıkladı. Bu durum, elektrik talebinin en yoğun olduğu dönemlerde 15 bin megavatlık enerji açığına neden oluyor ve sık sık elektrik kesintilerine yol açıyor. Tejaratnews haber sitesine göre, ülkenin elektrik ihtiyacının büyük kısmı hala doğalgaz kullanan termik santraller tarafından karşılanıyor.
Fosil Yakıtlara Aşırı Bağımlılık ve Yenilenebilir Enerji Sorunu
İran’ın elektriğinin yüzde 94’ünün hala fosil yakıtlardan üretildiği belirtiliyor. Dünya genelinde rüzgar ve güneş enerjisi payı yüzde 13 iken, İran’da bu oran sadece yüzde 0.6 seviyesinde. Dolayısıyla doğalgaza bağımlılığın yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesini olumsuz etkilediği belirtiliyor. Eski üretim ve iletim altyapısı da enerji kaybına neden oluyor ve ülke ekonomisine önemli ölçüde zarar veriyor. Bu durum, enerji maliyetlerini artırırken, elektrik şebekesinin güvenilirliğini de azaltıyor.
Sanayi Üretimi İçin Zarar Değerlendirmesi
Elektrik kesintileri, sanayi üretimine yıllık 5 ila 8 milyar dolar arasında bir zarar veriyor. İran, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesini yaklaşık 2.500 megavata çıkarmayı hedeflese de, mali zorluklar ve ekonomik yaptırımlar yabancı yatırımları ve ileri teknolojilerin ülkeye girişini olumsuz etkiliyor.
Dünya Doğalgaz Rezervleri ve İran’ın Konumu
ABD Enerji Enformasyon İdaresinin (EIA) verilerine göre Rusya, 47 trilyon metreküple dünyada kanıtlanmış en fazla doğal gaz rezervine sahipken, İran da 34 trilyon metreküple en fazla doğal gaz rezervine sahip ikinci ülke konumunda.
